{"id":5742,"date":"2019-08-30T14:29:38","date_gmt":"2019-08-30T12:29:38","guid":{"rendered":"https:\/\/health.acibademsistina.mk\/al\/?p=4887"},"modified":"2024-03-04T14:32:27","modified_gmt":"2024-03-04T14:32:27","slug":"eshte-koha-per-klasen-e-pare-si-te-ulet-stresi-per-femijen-dhe-prinderit","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/healthacibadem.unet.mk\/sq\/eshte-koha-per-klasen-e-pare-si-te-ulet-stresi-per-femijen-dhe-prinderit\/","title":{"rendered":"\u00cbsht\u00eb koha p\u00ebr klas\u00ebn e par\u00eb: si t\u00eb ulet stresi p\u00ebr f\u00ebmij\u00ebn dhe prind\u00ebrit"},"content":{"rendered":"

Nisja n\u00eb shkoll\u00eb\u00a0 \u00ebsht\u00eb hap i madh p\u00ebr f\u00ebmij\u00ebt e vegj\u00ebl. Shumica e f\u00ebmij\u00ebve fillimin e vitit shkollor pranojn\u00eb n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb qet\u00eb dhe adaptohen shpejt\u00eb, por disa, ve\u00e7an\u00ebrisht ata q\u00eb nuk kan\u00eb shkuar n\u00eb kopsht, mjedisin e ri pranojn\u00eb n\u00eb m\u00ebnyre m\u00eb t\u00eb v\u00ebshtir\u00eb<\/strong><\/em>.<\/p>\n

Shkolla paraqet ndryshim i madh si p\u00ebr f\u00ebmij\u00ebn ashtu edhe p\u00ebr ju. Me nisjen n\u00eb shkoll\u00eb ndryshohet ritmi ditor i f\u00ebmij\u00ebs dhe b\u00ebhet pjes\u00eb nga nj\u00eb mjedis t\u00eb strukturuar, n\u00eb t\u00eb cilin ekzistojn\u00eb rregulla dha obligime q\u00eb duhet t\u00eb respektohen. N\u00eb shkoll\u00eb f\u00ebmija nuk duhet vet\u00ebm t\u00eb m\u00ebsoje por edhe t\u00eb adaptohet ndaj shumic\u00ebs s\u00eb f\u00ebmij\u00ebve t\u00eb tjer\u00eb, ndaj personit t\u00eb panjohur (m\u00ebsuesja) dhe ndaj disiplin\u00ebs s\u00eb caktuar shkollore.<\/p>\n

Gatishm\u00ebria p\u00ebr shkoll\u00eb \u00ebsht\u00eb kombinim nga aft\u00ebsi t\u00eb ndryshme, shkatht\u00ebsi, shprehi, njohuri, d.m.th p\u00ebrvoj\u00ebn dhe njohurin\u00eb q\u00eb f\u00ebmija i ka arritur n\u00eb mosh\u00ebn parashkollore.<\/p>\n

Suksesi i f\u00ebmij\u00ebs nuk varet vet\u00ebm nga gatishm\u00ebria e tij dhe\u00a0 p\u00ebrkushtimi juaj, por edhe nga puna e shkoll\u00ebs, p\u00ebrkat\u00ebsisht nga m\u00ebsuesi. Detyra e shkoll\u00ebs \u00ebsht\u00eb q\u00eb ta shfryt\u00ebzoj\u00eb gatishm\u00ebrin\u00eb e f\u00ebmij\u00ebs p\u00ebrmes m\u00ebsimit, dh\u00ebnies s\u00eb ushtrimeve t\u00eb caktuara, nxitjes s\u00eb interesave t\u00eb f\u00ebmij\u00ebve.<\/em><\/strong><\/p>\n

Faktor\u00ebt prej t\u00eb cil\u00ebve varet gatishm\u00ebria ose pjekura p\u00ebr shkoll\u00eb?<\/h2>\n

Defektologu Sonja Jovanova- Cacanovska thot\u00eb <\/strong>se\u00a0\u00ebsht\u00eb e domosdoshme q\u00eb f\u00ebmija t\u00eb jet\u00eb i zhvilluar fizikisht p\u00ebr t\u00eb p\u00ebrballuar me jet\u00ebn shkollore. K\u00ebtu m\u00eb se pari b\u00ebhet fjal\u00eb p\u00ebr kalimin e p\u00ebrditsh\u00ebm t\u00eb rrug\u00ebs nga sht\u00ebpia deri n\u00eb shkoll\u00eb dhe anasjelltas. N\u00eb shkoll\u00ebn f\u00ebmija duhet t\u00eb jet\u00eb i qet\u00eb disa or\u00eb, dhe ky \u00ebsht\u00eb ngarkim i madh p\u00ebr muskujt e tij t\u00eb shpin\u00ebs.<\/p>\n

\u201dN\u00ebse k\u00ebto muskuj nuk jan\u00eb t\u00eb zhvilluar n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb mjaftueshme, vjen deri n\u00eb pozit\u00ebn e uljes n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb parregullt dhe deri n\u00eb shtremb\u00ebrim t\u00eb kurrizit. Zhvillimi i motorikes s\u00eb mir\u00eb dhe kontrollit vizomotorik mund\u00ebsojn\u00eb mbajtjen e drejt\u00eb t\u00eb lapsit, kontroll mbi presionin e lapsit gjat\u00eb ngjyrosjes ose gjat\u00eb shkrimit, aft\u00ebsi p\u00ebr t\u00eb vizatuar figura t\u00eb caktuara gjeometrike, njeri. P\u00ebr \u00e7do nx\u00ebn\u00ebs m\u00eb t\u00eb r\u00ebnd\u00ebsishmet jan\u00eb organet shqisore.\u00a0<\/strong>P\u00ebr t\u00eb njohur me bot\u00ebn rreth vetes, shqisat e shikimit dhe shqisat e d\u00ebgjimit duhet t\u00eb zhvillohen mir\u00eb. D\u00ebgjimi mund\u00ebson ta d\u00ebgjoj\u00eb t\u00eb folurin e njer\u00ebzit, t\u00eb ky\u00e7et n\u00eb komunikim t\u00eb p\u00ebrshtatsh\u00ebm.<\/p>\n

Kur duhet f\u00ebmija juaj ta vizitoj\u00eb logopedin?<\/strong><\/h2>\n

T\u00eb folurit \u00ebsht\u00eb nj\u00eb nga kushtet thelb\u00ebsore t\u00eb qarkullimit njer\u00ebzor, n\u00eb transmetimin e p\u00ebrvojave t\u00eb m\u00ebsimit. F\u00ebmija duhet ta kuptoj\u00eb t\u00eb folurin e bashk\u00ebbiseduesit dhe pa v\u00ebshtir\u00ebsi \u00a0t\u2019i tregoj\u00eb mendimet dhe nevojat e tij. N\u00ebse f\u00ebmija juaj ndryshon z\u00ebrin me nj\u00eb z\u00eb tjet\u00ebr, nuk i shqipton t\u00eb gjith\u00eb tinguj, nuk i shqipton mir\u00eb fjalit\u00eb, ka v\u00ebshtir\u00ebsi gjat\u00eb zbulimit t\u00eb shkronj\u00ebs inciale t\u00eb fjal\u00ebs s\u00eb dh\u00ebn\u00eb ose n\u00ebse ekziston problem q\u00eb ju brengos, vizitoni logopedin q\u00eb do t\u00eb ju jap\u00eb k\u00ebshill\u00eb se si ta p\u00ebrgatitni f\u00ebmij\u00ebn tuaj p\u00ebr nisjen n\u00eb shkoll\u00eb. T\u00eb menduarit \u00ebsht\u00eb funksioni m\u00eb i lart\u00eb psikik i f\u00ebmij\u00ebs dhe i t\u00eb rriturve. Zhvillimi intelektual u mund\u00ebson t\u00eb gjej\u00eb zgjidhje gjat\u00eb p\u00ebrballimit me problemet e ndryshme shkollore dhe situatat dhe p\u00ebr t\u2019i marr\u00eb njohurit\u00eb e shumta n\u00eb shkoll\u00eb. P\u00ebrve\u00e7 mendimit t\u00eb zhvilluar, p\u00ebr shkollim t\u00eb suksessh\u00ebm \u00ebsht\u00eb e nevojshme q\u00eb t\u00eb ekzistojn\u00eb edhe funksione t\u00eb zhvilluara psikike, ve\u00e7an\u00ebrisht ndjenjat dhe emocionet. Ndjenjat <\/strong>jan\u00eb ve\u00e7an\u00ebrisht t\u00eb r\u00ebnd\u00ebsishme p\u00ebr jet\u00ebn sociale t\u00eb f\u00ebmij\u00ebs. Nga f\u00ebmija pritet q\u00eb t\u00eb reagoj\u00eb n\u00eb m\u00ebnyr\u00ebn e p\u00ebrshtatshme gjat\u00eb shkurtimit e d\u00ebshirave dhe nevojave dhe t\u00eb ket\u00eb nd\u00ebrtuar kontroll i pers hatash\u00ebm \u00a0emocional.<\/p>\n

\u201cNga gjith\u00eb kjo v\u00ebrehet se gatishm\u00ebria e f\u00ebmij\u00ebs p\u00ebr n\u00eb shkoll\u00eb \u00ebsht\u00eb shum\u00eb komplekse dhe se nuk ekziston f\u00ebmij\u00eb q\u00eb do t\u2019i zhvilloj\u00eb t\u00eb gjitha shkatht\u00ebsi me t\u00eb nj\u00ebjt\u00ebn shpejt\u00ebsi. K\u00ebt\u00eb duhet ta marrin parasysh prind\u00ebrit ose m\u00ebsuesit dhe n\u00ebse ndonj\u00eb f\u00ebmij\u00eb ka nevoj\u00eb nga plot\u00ebsimi i kushteve shtes\u00eb me qellim p\u00ebr t\u2019u mund\u00ebsuar adaptim p\u00ebrkat\u00ebs, para fillimit t\u00eb vitit shkollor \u00ebsht\u00eb e nevojshme t\u00eb b\u00ebhet strategji e mir\u00eb me t\u00eb cil\u00ebn do t\u00eb mund\u00ebsohet realizimi i kushteve, me q\u00ebllim t\u00eb ulet stresi te f\u00ebmija dhe prind\u00ebrit\u201d, thot\u00eb Sonja Jovanova Cacanovska.<\/p>\n

P\u00ebrgatitni f\u00ebmij\u00ebn tuaj para nisjes n\u00eb shkoll\u00eb.<\/strong> Mos u brengosni n\u00ebse f\u00ebmija nuk i ka m\u00ebsuar shkronjat dhe numrat dhe mos insistoni t<\/strong>\u2019<\/strong>i m\u00ebsoj\u00eb p\u00ebr shkak se fillon klas\u00ebn e par\u00eb.<\/strong><\/em><\/p>\n

Bisedoni me f\u00ebmij\u00ebn tuaj<\/strong><\/h2>\n

Detyra juaj \u00ebsht\u00eb q\u00eb ta inkurajoni t\u2019i pranoj\u00eb ndryshimet e reja. Ndani p\u00ebrvoj\u00eb pozitive nga nisja juaj n\u00eb shkoll\u00eb. Mos krijoni pamje ideale p\u00ebr shkoll\u00ebn dhe p\u00ebrgatitni f\u00ebmij\u00ebn se ekzistojn\u00eb edhe obligime q\u00eb duhet t\u2019i kryej\u00eb. Mos\u00a0 i p\u00ebrs\u00ebritni vazhdimisht \u00e7far\u00eb duhet t\u00eb b\u00ebj\u00eb dhe si duhet t\u00eb sillet gjat\u00eb q\u00ebndrimit n\u00eb shkoll\u00eb. Mos u d\u00ebshp\u00ebroheni n\u00ebse n\u00eb fillim t\u00eb vitit shkollor f\u00ebmija juaj nuk i respekton rregullat e sjelljes s\u00eb mir\u00eb. (ngrit\u00ebt gjat\u00eb m\u00ebsimit, qan dhe nuk e pranon kryerjen e detyrave t\u00eb dh\u00ebna nga m\u00ebsuesja). Pranoni sjelljen e ndryshueshme n\u00eb fillimin dhe mos i jepni detyra shtes\u00eb me q\u00ebllim q\u00eb m\u00eb shpejt\u00eb t\u2019i kryej\u00eb detyrat shkollore. Mos harroni \u00e7do dit\u00eb ta mb\u00ebshtesni f\u00ebmij\u00ebn tuaj dhe t\u2019i tregoni se e doni, se \u00ebsht\u00eb i vlefsh\u00ebm, pa dallim t\u00eb suksesit t\u00eb tij n\u00eb shkoll\u00eb.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Nisja n\u00eb shkoll\u00eb\u00a0 \u00ebsht\u00eb hap i madh p\u00ebr f\u00ebmij\u00ebt e vegj\u00ebl. Shumica e f\u00ebmij\u00ebve fillimin e vitit shkollor pranojn\u00eb n\u00eb m\u00ebnyr\u00eb t\u00eb qet\u00eb dhe adaptohen shpejt\u00eb, por disa, ve\u00e7an\u00ebrisht ata q\u00eb nuk kan\u00eb shkuar n\u00eb kopsht, mjedisin e ri pranojn\u00eb n\u00eb m\u00ebnyre m\u00eb t\u00eb v\u00ebshtir\u00eb. Shkolla paraqet ndryshim i madh si p\u00ebr f\u00ebmij\u00ebn ashtu edhe […]<\/p>\n","protected":false},"author":5,"featured_media":5098,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_acf_changed":false,"footnotes":""},"categories":[338],"tags":[],"doktori":[],"class_list":["post-5742","post","type-post","status-publish","format-standard","has-post-thumbnail","hentry","category-detsko-zdravje-sq"],"acf":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/healthacibadem.unet.mk\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/5742","targetHints":{"allow":["GET"]}}],"collection":[{"href":"https:\/\/healthacibadem.unet.mk\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/healthacibadem.unet.mk\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/healthacibadem.unet.mk\/wp-json\/wp\/v2\/users\/5"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/healthacibadem.unet.mk\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=5742"}],"version-history":[{"count":0,"href":"https:\/\/healthacibadem.unet.mk\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/5742\/revisions"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/healthacibadem.unet.mk\/wp-json\/wp\/v2\/media\/5098"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/healthacibadem.unet.mk\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=5742"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/healthacibadem.unet.mk\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=5742"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/healthacibadem.unet.mk\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=5742"},{"taxonomy":"doktori","embeddable":true,"href":"https:\/\/healthacibadem.unet.mk\/wp-json\/wp\/v2\/doktori?post=5742"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}